Mỡ lợn để lâu có nguy hiểm cho sức khỏe hay không?

Mỡ lợn không chỉ là nguyên liệu nấu ăn mà còn là biểu tượng của hương vị truyền thống trong ẩm thực Việt Nam. Tuy nhiên, nếu không được bảo quản đúng cách, mỡ lợn có thể trở thành mối nguy cho sức khỏe của bạn.

Trước khi dầu thực vật trở nên phổ biến, mỡ lợn đã đóng vai trò quan trọng trong việc chế biến các món ăn như xào, rán. Mỡ lợn không chỉ cung cấp độ béo mà còn tạo ra hương vị đặc trưng cho nhiều món ăn Việt Nam. Để giữ cho mỡ lợn luôn thơm ngon, hãy bảo quản nó đúng cách.

Để bảo quản mỡ lợn, bạn nên gạn sạch cặn, để nguội và cho vào hũ sứ, đặt ở nơi khô ráo, tránh ánh sáng mặt trời và độ ẩm. Nhiều gia đình vẫn giữ thói quen thắng mỡ và dự trữ để sử dụng dần. Tuy nhiên, mỡ để lâu có thể phát sinh mùi khó chịu, khiến nhiều người cảm thấy lo ngại.

Mỡ lợn không chỉ làm phong phú thêm hương vị cho món ăn. Ảnh: Bùi Thủy

Chất béo, bao gồm cả dầu thực vật, đều có thời gian bảo quản nhất định. Khi để lâu, mỡ lợn sẽ bị oxy hóa lipid, tức là phản ứng với oxy trong không khí, tạo ra các hợp chất như peroxit, aldehyde và ketone. Đây chính là lý do khiến mỡ có mùi nặng và vị không còn hấp dẫn.

Theo một nghiên cứu đăng trên tạp chí Food Chemistry, mỡ động vật bảo quản ở nhiệt độ phòng trong thời gian dài sẽ nhanh chóng có chỉ số peroxide gia tăng, cho thấy chất béo đã bắt đầu xuống cấp.

Tốc độ biến đổi chất béo phụ thuộc vào cách bảo quản. Nếu mỡ tiếp xúc nhiều với ánh sáng, nhiệt độ cao và không khí, nó sẽ hư hỏng nhanh hơn. Ngược lại, nếu được bảo quản trong môi trường kín, thoáng mát và tránh ánh sáng, thời gian sử dụng sẽ kéo dài hơn.

Các tổ chức y tế như WHO và FDA cảnh báo rằng chất béo bị oxy hóa không chỉ làm giảm hương vị mà còn tạo ra các gốc tự do, có thể gây tổn hại cho gan và tim mạch nếu tiêu thụ thường xuyên.

Tóp mỡ có thể được sử dụng trong nhiều món ăn ngon. Ảnh: Bùi Thủy

Bảo quản mỡ lợn trong tủ lạnh là một trong những phương pháp an toàn và tiện lợi. Các chuyên gia dinh dưỡng khuyên bạn nên đựng mỡ trong hũ sứ hoặc lọ thủy tinh đậy kín và đặt trong ngăn mát hoặc ngăn đá tủ lạnh. Nếu bảo quản ở ngăn mát, mỡ có thể sử dụng an toàn trong khoảng 1 đến 2 tháng.

Nhiều nền văn hóa trên thế giới vẫn duy trì thói quen bảo quản mỡ động vật để nấu ăn. Người Pháp và người Đức thường sử dụng mỡ ngỗng và mỡ vịt, trong khi một số vùng nông thôn Trung Quốc cũng cất giữ mỡ lợn để sử dụng vào mùa đông.

Cách thắng mỡ cũng rất quan trọng để đảm bảo mỡ luôn thơm ngon. Nếu thắng quá non, mỡ sẽ nhanh hỏng. Ngược lại, nếu thắng quá già, tóp mỡ sẽ bị cháy và có nhiều tạp chất, ảnh hưởng đến hương vị.

Cách tốt nhất là chần sơ mỡ, rửa sạch, sau đó cho một ít nước vào và thắng ở lửa vừa, thỉnh thoảng khuấy đều. Khi mỡ bắt đầu chảy ra và tóp nổi lên, bạn có thể cho một chút rượu trắng vào để khử mùi hôi. Hãy chắt mỡ ra nhiều lần, mỡ ban đầu thường có màu trắng và thích hợp để làm bánh bao hay há cảo, trong khi mỡ rán lâu hơn sẽ có màu vàng và bảo quản lâu hơn. Không nên chờ cho hết mẻ mới chắt mỡ, và nếu thấy mỡ có màu sắc hoặc mùi vị bất thường, bạn nên bỏ đi.

Viện Dinh dưỡng Quốc gia khuyến nghị nên sử dụng mỡ lợn và dầu thực vật một cách cân bằng để bảo vệ sức khỏe. Mỡ lợn chứa nhiều khoáng chất và vitamin D, giúp cơ thể hấp thụ canxi. Nó cũng đóng vai trò quan trọng trong cấu tạo màng tế bào thần kinh và hỗ trợ hấp thụ các vitamin tan trong chất béo, điều mà dầu thực vật không cung cấp được.

Tỷ lệ sử dụng lý tưởng giữa dầu thực vật và mỡ động vật trong bữa ăn là 50:50. Đối với trẻ nhỏ dưới 1 tuổi, tỷ lệ này nên là 70:30, và từ 1 tuổi trở lên, tỷ lệ nên điều chỉnh về 50:50.

Bùi Thủy